
פֿאַר דער צװײטער װעלט־מלחמה האָבן אויף דער וועלט געלעבט אַן ערך 11 מיליאָן ייִדיש־רעדערס, דאָס הייסט בערך 60 פּראָצענט פֿונעם כּלל־ייִדנטום (לויטן בוך פֿון ערן כּץ "סוד המוח היהודי", פֿאַרלאַג "מודן", 2003, זײַט 262).
דער דעמאָגראַפֿישער מצבֿ פֿון דער ייִדיש־רעדנדיקער קהילה איבער דער וועלט אינעם 1932־סטן יאָר ווערט באַשריבן אין דער ייִדישער אַלגעמיינער ענציקלאָפּעדיעייִדישער אַלגעמיינער ענציקלאָפּעדיע.
אין מיטן 20־סטן יאָרהונדערט האָט זיך די צאָל ייִדיש־רעדערסבאַדײַטנדיק פֿאַרקלענערט. דערצו זענען געווען אַ ריי סיבות:
- אומקום פֿון עטלעכע מיליאָנען ייִדיש־רעדערס בעתן חורבן;
- באַדריקונג פֿון ייִדן אינעם ראַטן־פֿאַרבאַנד, דער עיקר אין סטאַלינס תּקופֿה;
- גרױסע אַסימילאַציע;
- אויפֿקום פֿון מדינת־ישׂראל, וועלכע האָט תּחילת געהאַלטן ייִדיש פֿאַרן קאָנקורענט פֿון העברעיִש און באַגרענעצט איר באַנוץ.
אָבער אין די 80־ער יאָרן האָט ייִדיש ווידער אָנגעהויבן דערוועקן אינטערעס בײַ ייִנגערע דורות, נישט בלויז אין חרדישע קרײַזן.
הײַנט צו טאָג זײַנען אויף דער וועלט פֿאַראַן אַן ערך 2 מיליאָן ייִדיש־רעדערס, אײַנשליסנדיק עטלעכע הונדערטער טויזנט אין ישׂראל (מערסטנס אין ירושלים, תּל־אבֿיבֿ און בני־ברק) און אין די פֿאַראייניקטע שטאַטן (מערסטנס אין ניו־יאָרק און אומגעגנט). זעט די פּרטים בנוגע די פֿאַראייניקטע שטאַטן.
נישט ווייניק ייִדיש־רעדערס לעבן אויך אין אייראָפּע (ענגלאַנד – מערסטנס אין לאָנדאָן, פֿראַנקרײַך – מערסטנס אין פּאַריז, בעלגיע – מערסטנס אין אַנטווערפּען, רוסלאַנד – מערסטנס אין מאָסקווע און סאַנקט־פּעטערבורג); אין לאַטײַן־אַמעריקע (אַרגענטינע – מערסטנס אין בוענאָס־אײַרעס, מעקסיקע – מערסטנס אין מעקסיקאָ־סיטי); און אין אויסטראַליע (מערסטנס אין מעלבורן).
לייענט אויך דעם אַרטיקל אויף ענגליש אַרטיקל אויף ענגליש.